Miasto Zakopane wraz z Towarzystwem Gimnastycznym „Sokół” Gniazdo w Zakopanem, chcąc wskrzesić pamięć o udziale Zakopiańczyków w przywróceniu w granice Polski Śląska, postanowiły współdziałać organizując obchody 100 rocznicy III Powstania Śląskiego.
Hasłem Tygodnia Górnośląskiego organizowanego przez Centralny Komitet Plebiscytowy w Warszawie na przełomie grudnia 1920 i stycznia 1921 roku było zdanie „Wszyscy i wszystko dla Górnego Śląska”. Każdy czujący się Polakiem odpowiedział na to wezwanie we właściwy dla siebie sposób. Pomoc mieszkańcom Śląska była dla mieszkańców miasta pod Giewontem naturalnym obowiązkiem. Przedstawiciele Podhala - Helena Roj Kozłowska wraz z muzyką Bartusia Obroty i członkami Związku Górali jeździli agitować za Polską, wystawiając przedstawienie „Janosik”.
Zaraz po rozpoczęciu działań zbrojnych na Górnym Śląsku (w nocy z 2 na 3 maja 1921r.), czterdziestu młodych Zakopiańczyków spontanicznie zgłosiło się, aby wesprzeć powstanie. Ich walka w szeregach 2 Baterii I Dywizjonu Artylerii pod dowództwem por. Jerzego Lgockiego zakończyła się sukcesem. Wszyscy wrócili do domu pod sztandarem zwycięstwa. Jedną z najważniejszych osób działających na rzecz przywrócenia Polsce Śląska był Wojciech Korfanty, nie tylko czasowy mieszkaniec, ale także Honorowy Obywatel Zakopanego, członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.
Pełną historię udziału Zakopiańczyków w III Powstaniu Śląskim będzie można poznać podczas zaplanowanych wydarzeń, na które Organizatorzy serdecznie zapraszają.
Program
13 czerwca - niedziela
godz. 10.00 „Z Zakopanego na Górny Śląsk. Historia wymarszu ochotników z 2 Baterii Artylerii” -inscenizacja teatralna na podstawie wspomnień Władysława Cieleckiego.
Scenariusz i reżyseria Krzysztof Najbor.
Udział biorą Aktorzy Teatru im. St. I. Witkiewicza, Mieszkańcy Zakopanego, Uczniowie Liceum Ogólnokształcącego im. Oswalda Balzera, Zakładowa Orkiestra Dęta Kopalni Węgla Kamiennego Ziemowit
Plac Niepodległości
godz. 21.00- 23.00 Wielkoformatowa animacja komputerowa (mapping), która opowiada o historii powstań śląskich przygotowana w ramach kampanii „Śląsk wspólna sprawa” przez Biuro Programu „Niepodległa”
fasada budynku Urzędu Miasta Zakopane, ul. Kościuszki 13
18 czerwca - piątek
godz.10.00 Uroczysta Sesja Rady Miasta Zakopane
Urząd Miasta Zakopane, ul. Kościuszki 13
godz. 17.00 Otwarcie wystawy plenerowej „Wojny nie chcemy, ale Górnego Śląska nie damy! To jest wola całej ludności Podhala!”
ul. Krupówki przy oczku wodnym
godz.18.00 Pokaz filmu „Korfanty 1873 - 1939” reż. Stefan Skrzypczak
Kino Miejsce, ul. Orkana 2
19 czerwca - sobota
godz. 15.00 Konferencja popularnonaukowa „Między Zakopanem a Górnym Śląskiem. Wojciecha Korfantego działalność publiczna i życie prywatne”
Willa „Elżbiecina”, ul. Zamoyskiego 30
Program:
- Powitanie przez Gospodarzy - Prezesa Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, Burmistrza Miasta Zakopane i Dyrektora Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego
- Powitanie przez Andrzeja Bułę - Marszałka Województwa Opolskiego
- Spotkanie on-line w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. Emanuela Smołki w Opolu, powitanie z Opola przez Pana Dyrektora Tadeusza Chrobaka, zaproszenie na wystawę pt. „Czas przełomu. Śląsk w pierwszych dekadach XX wieku”
- dr hab. prof. UŚ Maciej Fic „Aktywność Wojciecha Korfantego w okresie powstań i plebiscytu górnośląskiego (w latach 1919-1922)”
- dr Mirosław Węcki „Aktywność Wojciecha Korfantego w realiach Drugiej Rzeczypospolitej (w latach 1922-1939)”
- Aleksandra Drab i Arkadiusz Stefaniak Guzik „Udział Zakopiańskiej 2. Baterii Artylerii w III Powstaniu Śląskim pod dowództwem por. Jerzego Lgockiego”
- Kazimierz Murasiewicz – Sekretarz TG „Sokół” Gniazdo w Zakopanem „Sokole spojrzenie na sprawiedliwość dziejową wobec Korfantego"
przerwa kawowa
- prof. zw. dr hab. Stanisław Nicieja „Wpływ powstań śląskich i Wojciecha Korfantego na kształt polskiej granicy z Niemcami”
- Lesław Dall „Udział górali zakopiańskich w agitacji plebiscytowej na Górnym Śląsku” oraz „Wojciech Korfanty honorowy obywatel Zakopanego w latach 1921-1935”
- Grzegorz Drewniak „Powstania Śląskie w świadomości Zakopiańczyków – analiza prasy lokalnej 1919 – 1921”
- Natalia Skiepko, Małgorzata i Krzysztof Jabłońscy „Elżbieta i Wojciech Korfanty w Zakopanem – historia willi „Elżbiecina”
W trakcie wydarzenia grać będzie Zespół Pieśni Ludowej „Silesia” z Województwa Opolskiego w składzie: Gabriela Dworakowska – skrzypce, śpiew; Barbara Wysocka – śpiew; Rajmund Szymaniec – akordeon; Krystian Czech – klarnet, śpiew
- Zwiedzanie odrestaurowanej willi „Elżbiecina”. Oprowadzają właściciele Małgorzata i Krzysztof Jabłońscy
- Koncert kameralny w wykonaniu zespołu „Harmony Trejo” w składzie: Jakub Hubicki - akordeon, Maciej Cisło- gitara i Bartłomiej Chojnacki - kontrabas
20 czerwca – niedziela
godz.10.00 Msza Święta w intencji zmarłych Powstańców Śląskich
Stary Kościółek, ul. Kościeliska
godz.11.00 Wznowienie opieki nad grobami Powstańców Śląskich i Uczestników Akcji Plebiscytowej na Górnym Śląsku z Zakopanego, złożenie kwiatów i zapalenie zniczy na grobach na cmentarzu na Pęksowym Brzyzku
godz.11.30 Odsłonięcie pomnika poświęconego ochotnikom z Zakopanego i Podhala, którzy w maju 1921 roku wyruszyli pod dowództwem por. Jerzego Lgockiego do walki o polskość Górnego Śląska, służąc w szeregach 2 Baterii Artylerii wojsk III Powstania Śląskiego
W uroczystościach weźmie udział Zespół Pieśni Ludowej „Silesia”i muzyka góralska Parafialnego Regionalnego Zespołu „Giewont”
Ulica Powstańców Śląskich
Wydarzenia towarzyszące:
- 2.05- 8.08.2021 Wystawa plenerowa „Wojny nie chcemy, ale Górnego Śląska nie damy! To jest wola całej ludności Podhala!” - ul. Krupówki przy oczku wodnym
- Wznowienie opieki nad grobami Powstańców Śląskich w Zakopanem
- Wydanie publikacji popularnonaukowej pn. „Górnego Śląska nie damy! Taka jest wola całej ludności Podhala. Z Zakopanego na Górny Śląsk - Pamięci Powstańców Śląskich 2. Baterii Artylerii”.
- Fotoplastykon pt. „Setna Rocznica III Powstania Śląskiego – Panorama Powstań Śląskich” Organizator: Województwo Opolskie Zdjęcia: Zbiory Muzeum Śląska Opolskiego oraz ze zbiorów Macieja Mikulskiego. Scenariusz: dr Katarzyna Szawan, Projekt: Marek i Maciej Mikulski
- 30.05-30.06.2021r. „Powstania Śląskie”- wystawy z Muzeum Historii Katowic - Park Miejski im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Zakopanem, Plac Niepodległości
Tekst: Joanna Staszak
źródło: UM Zakopane
