Rady Gminy Lipnica Wielka w lutym jednomyślnie podjęła uchwałę ustanawiająca rok 2022 w gminie Lipnica Wielka „Rokiem Józefiny Mikowej i Piotra Borowego”, dwóch bohaterskich postaci z Orawy mających znaczenie nie tylko regionalne, ale i dla całej Polski.
M.in. ich działalności zawdzięczamy przynależność części Orawy i Spisza do naszego państwa. Jest to rok w którym mija 80 lat od śmierci (z rąk niemieckich) Józefy Mikowej “Królowej Orawy” i 90 lat od śmierci Piotra Borowego, “Apostoła Orawy”.
W uzasadnieniu uchwały napisano:
Józefina [Józefa] Mikowa z domu Machay urodziła się 13 listopada 1897 r. w Jabłonce na Orawie, zmarła 14 października 1942 r. w Krakowie. Była siostrą ks. Ferdynanda Machaya i ks. Karola Machaya (proboszcza w Lipnicy Wielkiej w latach 1918–1947). Nazywana „Królową Orawy”, działaczka patriotyczna i społeczna. Już w 1913 roku, a zatem mając zaledwie 16 lat, zorganizowała Polskie Kółko Samokształceniowe dla młodzieży. Od 1918 r. aktywnie działała patriotycznie i społecznie, od tego też roku zamieszkała w Lipnicy Wielkiej. Tam też w listopadzie 1918 r. została wybrana członkiem Polskiej Rady Narodowej. Za działalność na rzecz Polski więziona w latach 1919-1920 przez władze czechosłowackie. Działała w Tajnej Organizacji Wojskowej. W wieku zaledwie 23 lat odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Podczas II wojny światowej działała w ZWZ (ps. Ryś), od 1939 r. organizowała sieć szlaków przerzutowych i kurierskich na Węgry, była szefem łączności i płatnikiem okręgu krakowskiego. Aresztowana, torturowana [m.in. w zakopiańskim „Palace”] i zamordowana przez Niemców. Józefina Mikowa symbolizuję walkę niepodległościową Orawy i męczeństwo za Polskę. Postać ta jest dla mieszkańców Orawy wielkim autorytetem i przykładem prawdziwej miłości do ojczyzny.
Piotr Borowy (1858–1932) – Gazda orawski z Rabczyc. Założyciel „bractwa chłopskiego”. Tego niezwykłego człowieka o twardym charakterze i wielkim autorytecie społecznym nazywano „Gazdą orawskim”, „Przykładnym Naśladowcą Chrystusa”, „Katolickim Patriotą”, „Apostołem Orawy”. Aktywnie działał na rzecz odzyskania niepodległości przez Polskę; po zakończeniu I wojny światowej włączył się w rozwiązanie kwestii przynależności Orawy i Spiszu do Polski. Należał do Komitetu Obrony Spisza, Orawy, Czadeckiego i Podhala. Delegat na konferencję pokojową w Paryżu (1919), w tym do prezydenta USA T. W. Wilsona w sprawie rozstrzygnięcia przynależności Orawy i Spisza do Polski. Po decyzji Rady Ambasadorów w Spa (1920 r.) jego rodzinne Rabczyce znalazły się na obszarze Czechosłowacji. Borowy sprzedał więc tamtejsze gazdostwo i przeniósł się na stałe do Polski. Zamieszkał w Lipnicy Wielkiej, przy Rabcyckiej Drodze. W Lipnicy kontynuował działalność oświatową i społeczną. Był to człowiek niebywale skromny i pobożny, którego głównym celem było życie zgodnie z nauką Kościoła, a także nauczanie poprzez wygłaszanie mów, nie dbał o sławę i przyziemskie, materialne sprawy świata. Tak samo podchodził do swojej twórczości, którą traktował jako „narzędzie” ewangelizacji Chrystusowe. Został odznaczony Medalem Niepodległości i Krzyżem „Polonia Restituta”. Jego pogrzeb z udziałem przedstawicieli rządu w Lipnicy Wielkiej był wielką manifestacją narodowo-religijną.
Ogłaszając rok 2022 „ROKIEM JÓZEFINY MIKOWEJ i PIOTRA BOROWEGO” pragniemy oddać hołd tym wielkim Polakom i wielkim lipniczanom. Te postacie stanowią dla nas wzór postawy obywatelskiej i patriotycznej, symbolizują walkę niepodległościową Orawy, poświęcenie za Polskę i przywiązanie do wartości chrześcijańskich. Niech ideały Józefiny Mikowej i Piotra Borowego będą przykładem i zobowiązaniem dla następnych pokoleń mieszkańców naszej Gminy.
Rada Gminy w Lipnicy Wielkiej
WTL, lipnicawielka.pl
Zdjęcie: Piotr Borowy z przypiętym Orderem Odrodzenia Polski, stoi przy krzyżu przydrożnym znajdującym się naprzeciwko jego domu w Lipnicy Wielkiej (Narodowe Archiwum Cyfrowe)
