Wystosowany przez Komitet Obrońców Palace list skierowany jest do Dyrekcji Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. Zawiera żądanie natychmiastowego wstrzymania wszelkich prac budowlanych w budynku “Palace” wraz z obszernym uzasadnieniem sprawy. Przesłany został również do Prezydenta RP, Premiera RP, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Parlamentarzystów, Władz Samorządowych Podhala i województwa małopolskiego.
Komitet Obrońców Palace zrzesza rodziny ofiar niemieckich zbrodni II wojny światowej, stowarzyszenia i setki popierających go osób, w tym przedstawicieli Polonii Amerykańskiej. Wszyscy jesteśmy społecznikami i nasze działania podejmujemy nie dla promowania się i osiągnięcia jakichkolwiek korzyści, ani dla zdyskredytowania kogokolwiek. Umiejscowiony w Zakopanem budynek Palace, przesiąknięty krwią jest świadectwem bestialstwa niemieckiego okupanta, miejscem cieszącym się tak złą sławą, że w społecznej pamięci funkcjonuje jako „Katownia Podhala”.
Z dbałości o szczególny interes publiczny, jakim jest zachowanie zabytkowego budynku Palace „Katowni Podhala”, jako Dobra Narodowego, kierujemy do Dyrekcji Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem list otwarty z żądaniem natychmiastowego wstrzymania wszelkich prac budowlanych w budynku „Palace” z powodu naruszenia umowy prawnej, co do przeznaczenia budynku „Palace” oraz do publicznej odpowiedzi na zadane poniżej pytania dotyczących tych kwestii.
UZASADNIENIE
W przestrzeni publicznej przestawiane są informacje, że w budynku Palace w Zakopanem powstaje tylko Muzeum Palace. Takie stanowisko przedstawiła też dyrektor Muzeum Tatrzańskiego Anna Wende-Surmiak opublikowane w mediach w dniu 22.02.2002 : „Muzeum Palace powstaje w dawnym pensjonacie “Palace”, który w okresie II wojny światowej został przez okupanta przekształcony w siedzibę placówki gestapo. Budynek Palace jako bezcenny, materialny świadek minionych wydarzeń w całości został przeznaczony na cele muzealne.”[1]
Muzeum Tatrzańskie prawnie przyjęło takie zobowiązanie w Akcie Notarialnym zakupu budynku Palace, gdzie między innymi na stronie 8 zapisano w §5: „Muzeum Tatrzańskie nieruchomość opisaną w niniejszej umowie nabywa jako osoba prawna prowadząca działalność kulturalną (…), na cel publiczny stworzenia i prowadzenia Muzeum Palace”[2] . (Foto. 1)
Z dokumentów, które już udało nam się pozyskać (w tym w Koncepcji Funkcjonalno-Użytkowej Muzeum Palace[3]) jednoznacznie wynika, że w budynku Palace przeznaczono powierzchnie na inne funkcje niezwiązane ze stworzeniem i prowadzeniem Muzeum Palace:
- Biura administracyjne Muzeum Tatrzańskiego
- Wielofunkcyjna, niezależna sala widowiskowa, w tym projekcie nazwana jako „audytoryjna”
- Gastronomia wraz z salą konsumpcyjną w projekcie nazwaną „Strefą odpoczynku i kontemplacji”
Z uwagi na obszerny materiał źródłowy, jesteśmy zmuszeni przedstawić dokumenty oraz zadać publiczne pytania do każdych z tych funkcji w osobnych listach. Wynika to też z faktu, że Dyrektor Muzeum Tatrzańskiego Anna Wende-Surmiak w swoim publicznym stanowisku z 22.02.2022 roku stwierdziła: „Stanowisko tego podmiotu pełne jest nierzetelnych, zmanipulowanych bądź wręcz nieprawdziwych tez. Dokumenty na które powołuje się ,,Komitet” nie zawierają informacji dotyczących źródeł ich pozyskania. (…) Zawsze chętnie udzielimy Państwu wszelkich informacji popartych materiałem źródłowym i dokumentacją, które pozwolą na publikacje materiału uwzględniającego stanowisko wszystkich zainteresowanych podmiotów”
W związku z tym, że do tej pory nie udało nam się uzyskać niektórych dokumentów i jednoznacznych odpowiedzi na większość stawianych przez nas pisemnych pytań, w tym Liście Otwartym żądamy od Muzeum Tatrzańskiego publicznych i jednoznacznych odpowiedzi na ważne pytania dotyczące powstawania Muzeum Palace, aby także opinia publiczna mogła wyrobić sobie opinię na ten temat.
Biura administracyjne Muzeum Tatrzańskiego są pierwszą powierzchnią, której funkcja jest niezwiązana ze stworzeniem i prowadzeniem Muzeum Palace. Dokumenty świadczą o tym, że dodatkowe biura administracyjne Muzeum Tatrzańskiego zaplanowano umieścić na 2 piętrze budynku Palace. W Koncepcji Funkcjonalno – Użytkowej Muzeum Palace zostało stwierdzone to jednoznacznie na stronie 9 w punkcie E. Funkcja administracyjna: „W części administracyjnej na 2. piętrze będą mieściły się biura Muzeum Tatrzańskiego wraz z zapleczem socjalnym” oraz dla części administracyjnej projektant został zobowiązany do wskazania powierzchni na salę konferencyjną / pomieszczenie spotkań. Na stronach 33 i 34 w punkcie Założenia dla ruchu pracowników w obiekcie i opisie „Ilość pracowników muzeum na poszczególnych kondygnacjach” określono, że na 2. piętrze Palace w części biurowej Muzeum Tatrzańskiego będzie się znajdować od 23-30 osób. Należy jednoznacznie stwierdzić, że to nie są pomieszczenia dla pracowników przyszłego Muzeum Palace. Pozostałe opisy dotyczące dodatkowych biur dla administracji Muzeum Tatrzańskiego przedstawiamy w załączniku[4]. (Foto. 2)
W artykule „Nowe oblicze gmachu głównego Muzeum Tatrzańskiego”, który ukazał się w Tygodniku Podhalańskim w dniu 13.03.2022 roku pracownicy Muzeum Tatrzańskiego piszą, jakie prace zostały wykonane w budynku, w tym: „Na piętrze II zlikwidowaliśmy znajdujące się tu wcześniej pomieszczenia biurowe”[5], co jednoznacznie potwierdza, że biura mają mieć nowe lokalizacje. Wobec powyższego oczekujemy odpowiedzi na następujące pytania:
- Czy po powzięciu decyzji, że Muzeum Tatrzańskie będzie tworzyć Muzeum Palace od samego początku zaplanowano przeniesienie do budynku Palace biur i pracowników administracyjnych Muzeum Tatrzańskiego?
- Czy i kiedy ustalono, że w budynku Palace zostanie utworzone „centrum” biur administracji Muzeum Tatrzańskiego?
- Dlaczego nie zaplanowano przeniesienia biur administracji Muzeum Tatrzańskiego do innych remontowanych filii np. do Galerii Hasiora oddanej w 2021 roku, a której remont kosztował w sumie 3 mln 200 tys. złotych?[6]
- Czy i kiedy została udzielona zgoda na przeniesienie dodatkowych biur administracyjnych Muzeum Tatrzańskiego do Palace przez ówczesnego właściciela tego budynku tj. Urzędu Miasta Zakopane?
- Jakie działy administracji Muzeum Tatrzańskiego zaplanowano do przeniesienia do budynku Palace (księgowość, kadry, sekretariaty, itp.) i ile będzie w sumie tych osób?
- Czy dyrekcja Muzeum Tatrzańskiego przeprowadziła konsultacje ze swoimi pracownikami administracji, czy chcą pracować w miejscu naznaczonym krwią i męczeństwem wielu osób, jakim jest budynek Palace?
- Kiedy i przez kogo po raz pierwszy na 2. piętrze budynku Palace zostały zlokalizowane dodatkowe biura administracyjne Muzeum Tatrzańskiego?
- Czy i kiedy została udzielona zgoda na zlokalizowane dodatkowych biur administracji Muzeum Tatrzańskiego na 2. piętrze Palace przez ówczesnego właściciela tego budynku – Urzędu Miasta Zakopane?
- Czy w momencie lokalizowania dodatkowych biur administracyjnych Muzeum Tatrzańskiego na 2. piętrze budynku Palace osoby o tym decydujące miały wiedzę o tym, co znajdowało się na 2. piętrze Palace w trakcie II wojny światowej?
- Czy zanim zlokalizowano dodatkowe biura administracji Muzeum Tatrzańskiego na 2. piętrze Palace dokonano niezbędnych opracowań, prac archeologicznych, konserwatorskich i historycznych mających na celu odnalezienie wszelkich śladów związanych z krwawą historią tego budynku?
- Czy i w którym momencie Muzeum Tatrzańskie pozyskało informacje o ważnych z punktu widzenia historycznego pomieszczeniach zlokalizowanych na 2 piętrze Palace, w tym celi dla niebezpiecznych więźniów?
- Dlaczego dodatkowe biura administracyjne Muzeum Tatrzańskiego na 2 piętrze Palace były wciąż planowane, w tym biuro w celi dla niebezpiecznych więźniów, pomimo faktu, że w „Programie konserwatorskim Willi Palace” (Z. Moździerz, 2020), znajdowały się wytyczne konserwatorskie dla przedmiotowej inwestycji, w tym na stronach 8,9,10 są opisane poszczególne kondygnacje i pomieszczenia, jakie znajdowały się w czasie drugiej wojny światowej w budynku Palace? Na stronie 8 i 9 jest tam też opisane pomieszczenie numer 31 znajdujące się na drugim piętrze, w którym znajdowała się cela dla niebezpiecznych więźniów opisana w zeznaniach Ludwika Pędzimęża: „(…)Oglądałem w dniu dzisiejszym kawałek łańcucha, zawieszonego na uchach żelaznych w ścianie owego przedsionka i stwierdzam, że łańcuch ten nie był w tym miejscu, ale znajdował się na drugim piętrze w pokoju numer 31, gdzie przebywający więzień był tym łańcuchem przykuwany za rękę do ściany. Pokój ten był przeznaczony jako cela dla niebezpiecznych więźniów politycznych trzymanych z różnych powodów w odosobnieniu, a nadto do pokoju tego sprowadzali sobie gestapowcy młode i przystojne więźniarki, które gwałcili. W toku oglądania tego pokoju w dniu dzisiejszym stwierdziłem, że urządzenia do przykuwania więźniów do ściany usunięte i ślady po hakach w ścianie zatarte.(…) Poza tym była tam jedna cela w pokoju numer 31 na drugim piętrze, o której już wyżej wspomniałem. W celi tej przez pewien czas więzieni byli dwaj angielscy lotnicy, których następnie wywieziono w niewiadomymi miejsce.” (Foto. 3)
- W tym samym dokumencie „Programie konserwatorskim Willi Palace” znajdują się archiwalne plany budynku Palace z 1930 roku i na stronie 46 jest rzut 1 i 2 piętra z zaznaczonymi numerami pokojów. Na tym planie można było już we wrześniu 2020 roku bez trudu odnaleźć, gdzie znajdował się pokój nr 31, w którym była cela dla niebezpiecznych więźniów. Wobec powyższego: Dlaczego Muzeum Tatrzańskie po uzyskaniu tych dokumentów wciąż planowało swoje biuro administracyjne w celi dla niebezpiecznych więźniów?[7]
- Dlaczego przed podjęciem prac nad projektem Koncepcji Funkcjonalno-Użytkowej nie zostały odsłonięte w budynku Palace i dogłębnie zbadane wewnętrzne ściany pokryte płytami gipsowo – kartonowymi na okoliczność ujawnienia jakichkolwiek zachowanych śladów ( krwi, napisów, rysunków, innych), a jedynie zastosowano metodę punktowego pobrania próbek do badań nawarstwień ściennych?
- Dlaczego w aktualnym opisie powierzchni projektowych 2. piętra budynku Palace, które zostało złożone do Starostwa Tatrzańskiego w 2021 roku dodatkowe pomieszczenia biurowe zostały określone jako „pracownie naukowe” – co jest niezgodne z dotychczas stosowanymi opisami, gdzie wszędzie te pomieszczenia określane są jako „biura”? W tej samej dokumentacji w Starostwie Tatrzańskim w dołączonym do projektu „Muzeum Palace” dokumencie Ekspertyzy Technicznej Przeciw – Pożarowej te same pomieszczenia administracyjne na 2. piętrze określane są jako „biura”.[8] (Foto. 4)
Wobec powyższego wszelkie prace budowalne, które mogą spowodować nieodwracalne zniszczenie zabytkowego budynku Palace powinny być natychmiast wstrzymane.
Komitet Obrońców Palace
Koncepcja Funkcjonalno – Użytkowa Muzeum Palace w Zakopanem oraz Willa „Palace” Zakopane, ul. Chałubińskiego 7 – Program konserwatorski, opracowanie: Zbigniewa Moździerza str. www. https://muzeumtatrzanskie.pl/aktualnosci/zamowienia-publiczne/zamowienia-publiczne-trwajace/postempowanie-adm-270-1-2021/
Do wiadomości:
Prezydent RP, Premier RP, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Parlamentarzyści, Władze Samorządowe Podhala i województwa małopolskiego.
[1] TP https://24tp.pl/n/91910
[2] Foto 1 Źródło:
[3] Koncepcja Funkcjonalno – Użytkowa Muzeum Palace w Zakopanem, https://muzeumtatrzanskie.pl/aktualnosci/zamowienia-publiczne/zamowienia-publiczne-trwajace/postempowanie-adm-270-1-2021/
[4] Załącznik: Foto_2_biuraMT_w_KFU_Palace Źródło: Koncepcja Funkcjonalno – Użytkowa Muzeum Palace w Zakopanem
[5] Tygodnik Podhalański Nowe oblicze gmachu głównego Muzeum Tatrzańskiego Źródło: https://24tp.pl/n/92571
[6] Odnowiona galeria Władysława Hasiora Źródło: https://m.podhale24.pl/aktualnosci/artykul/76476
[7] Załącznik: Foto_3_Cela_2_pietro_Palace
[8] Załącznik: Foto_4_zmieniony_opis_biur
