Oficjalne rozpoczęcie odwiertu geotermalnego

Oficjalne i uroczyste rozpoczęcie prac wiertniczych najgłębszego odwiertu geotermalnego na świecie, odwiertu badawczo-eksploatacyjnego Bańska PGP-4 zlokalizowanego w miejscowości Szaflary odbyło się we wtorek 18 kwietnia 2023 r.

W uroczystości udział wzięli m.in.: wiceministrowie Klimatu i Środowiska Edward Siarka, Piotr Dziadzio i Ireneusz Zyska, senator Jan Hamerski, posłowie Anna Paluch i Jan Duda, zastępca prezesa zarządu NFOŚiGW Artur Michalski, prezes zarządu WFOŚiGW Kazimierz Koprowski, profesor PAN i prezes zarządu Polskiego Stowarzyszenia Geotermalnego Beata Kępińska, starostowie Krzysztof Faber i Piotr Bąk, burmistrz nowego Targu Grzegorz Watycha, radny powiatowy Jacek Król, przewodniczący Rady Gminy Szaflary Stanisław Wąsik oraz radni Jacek Wątorek, Wacław Furczoń, Wojciech Piszczór, Andrzej Tylka i Bartłomiej Fatla, powiatowy inspektor sanitarny Jolanta Bakalarz, powiatowy inspektor nadzoru budowlanego Gabriela Przystał, prezes Geotermii Podhalańskiej Wojciech Ignacok, prezes MPEC Nowy Targ Grzegorz Ratter i dyrektor techniczny MPEC Nowy Targ Paweł Żukowski, prezes zarządu UOS Drilling wykonawcy odwiertu Arkadiusz Biedulski, prezes zarządu Proinsol pełniącego nadzór i dozór nad wykonaniem odwiertu, dr Piotr Długosz, proboszcz Szaflar ks. Kazimierz Duraj, prezes OSP Szaflary Krzysztof Galica oraz sołtysi i mieszkańcy gminy Szaflary.

Wykonanie odwiertu jest bardzo ważne nie tylko dla gminy Szaflary, ale dla całego Podhala. Dzięki inwestycji zostanie bowiem zbadany obszar niecki podhalańskiej pod względem występowania wód geotermalnych.

Pierwszym celem tego odwiertu jest wykonanie badań na głębokości ok. 3,5 km, kolejnym na głębokości ok. 5 km, a trzecim odwiertu na głębokości ok. 7 km w głąb ziemi. Za każdym razem zostaną zbadanie parametry wody, a więc jej temperatura, skład i wydajność złoża. To pozwoli na ocenę wydajności wody geotermalnej na danej głębokości odwiertu. Prace wiertnicze planowane są do połowy 2024 roku. – Po zebraniu danych, przeliczeniu wyników, zostanie podjęta decyzja z której głębokości pokładu będziemy czerpać wodę, tak abyśmy mieli, jak największe korzyści – wyjaśnia Rafał Szkaradziński, wójt gminy Szaflary. Dodaje, że gminę Szaflary interesuje pozyskanie ciepłej wody nie tylko do ogrzewania domów. – Chcemy uruchomić pierwszą w Polsce elektrownię geotermalną, a do tego potrzebujemy pozyskania wody o temperaturze ok. 160 stopni Celsjusza. Już teraz wiemy, że na głębokości ok. 3,5 km woda osiąga temperaturę od ok. 85 do ok. 90 stopni Celsjusza. Taka temperatura wody jest w sąsiednim odwiercie na terenie Geotermii Podhalańskiej – mówi wójt Rafał Szkaradziński. Warto podkreślić, że elektrownie geotermalne są w wielu krajach świata. Największe to: elektrownia Hellisheiði w Islandii (303 MW), The Geysers Fields w USA (908 MW), Larderello we Włoszech (420 MW) i  Wairakei w Nowej Zelandii (293 MW). Z kolei do krajów o największej dynamice wzrostu zainstalowanej mocy geotermalnej wykorzystywanej do produkcji energii elektrycznej należą m. in. Turcja, Kenia, Indonezja, USA i Kostaryka.

Gorąca woda geotermalna będzie wykorzystywana głównie do ogrzewania budynków oraz innych celów. – Na terenie gminy Szaflary mamy już zaprojektowany sieci ciepłownicze z pozwoleniem na budowę dla ok. 1150 budynków w 25 dystryktach na terenie 4 miejscowości naszej gminy, a więc: Szaflar, Zaskala, Boru i części Bańskiej Niżnej. Miasto Nowy Targ ma zaprojektowaną magistralę z Bańskiej Niżnej do Nowego Targu. Tam planowane jest dostarczanie wody geotermalnej do nowotarskiego MPEC – wyjaśnia wójt Rafał Szkaradziński.

A wszystko zaczęło się w 2015 roku. To wówczas wójt gminy Szaflary Rafał Szkaradziński rozpoczął starania o możliwość podłączenia budynków z gminy Szaflary do istniejącej Geotermii Podhalańskiej. Okazało się, że Geotermia Podhalańska nie dysponuje jednak odpowiednią mocą i nie ma środków na rozwój. Dlatego w 2016 roku powstał pomysł wykonania nowych odwiertów. – Pojawiła się możliwość sfinansowania odwiertu badawczo – eksploatacyjnego z środków NFOŚiGW. Gmina Szaflary zakupiła od Geotermii Podhalańskiej dokumentację, dzięki której mogła aplikować o środki do NFOŚiGW. Po spotkaniach przedstawicieli gminy Szaflary, miasta Nowego Targu, nowotarskiego MPEC i Geotermii Podhalańskiej doszło do podpisania w październiku 2016 roku umowy pomiędzy tymi podmiotami. Zgodnie z umową planowano wykonać sieci ciepłownicze na terenie gminy Szaflary i miasta Nowy Targ. – tłumaczy wójt Rafał Szkaradziński.

Następnie gmina Szaflary złożyła wniosek do WFOŚiGW w Krakowie o dofinansowanie projektowania sieci ciepłowniczych, a Nowy Targ o projektowanie magistrali ciepłowniczej. Oba samorządy po otrzymaniu dofinansowania z WFOŚiGW w wysokości 85 procent rozpoczęły projektowanie. Gmina Szaflary – sieci ciepłowniczych, a miasto Nowy Targ magistrali. W tym samym czasie została podpisana umowa na wykonanie odwiertu badawczo- eksploatacyjnego z NFOŚiGW. – Pierwotnie otrzymaliśmy 45 mln zł netto. Firma, która wygrała przetarg na nasze zlecenie wykonała badania sejsmiczne i magnetoteluryczne. To na ich podstawie została zmieniona lokalizacja planowanego odwiertu i jego głębokości do 7 km przez głównego geologa kraju Mariusza Oriona Jędryska, który uznał, że przy okazji wykonywania odwiertu należy zbadać dokładniej nieckę podhalańską – mówi wójt Rafał Szkaradziński. To dlatego zdecydowano także o wykonaniu głębszego odwiertu. Wraz z tą zmianą konieczne były jednak dodatkowe fundusze. Tak więc gmina Szaflary podpisała aneks do umowy z NFOŚiGW, tym razem kwota opiewała na 107 mln zł netto. Wkrótce ruszył przetarg. Wygrała go firma UOS Drilling S.A. Umowa na wykonawstwo została podpisana w połowie 2022 roku. Firmie został przekazany plac budowy. Ze względu na trudny teren najpierw plac budowy musiał jednak zostać utwardzony, aby mogła na nim stanąć ok. 60 metrowa wieża wiertnicza, urządzenie nowoczesne i jedyne takie w Europie, sprowadzone ze Stanów Zjednoczonych. Wieża została uruchomiona końcem marca 2023 roku, prace zgodnie z harmonogramem zakończą się w połowie przyszłego roku, po zakończeniu wiercenia dane będą służyły do wykonania modelu matematycznego i modelu 3D niecki podhalańskiej.

– Czekamy na wyniki odwiertu, a teraz wraz z miastem Nowy Targ staramy się o pozyskanie funduszy na budowę magistrali ciepłowniczej. Fundusze planujemy pozyskać z Polskiego Ładu – mówi wójt Rafał Szkaradziński i dodaje, że dzięki osobistemu zaangażowaniu śp. Ministra Środowiska Jana Szyszko projekt został dofinansowany w 100% kosztów kwalifikowanych ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Tekst i zdjęcia: UG Szaflary